КАВАЛЁНАК ФЁДАР ІВАНАВІЧ
Фёдар Іванавіч расказвае: “Я радзіўся ў 1932 годзе ў вёсцы Пушалаты. Дом, дзе радзіўся, строіў мой прадзед Міхалка, адразу пасля адмены прыгоннага права. Хата была самай бальшой у вёсцы. Даўней гэта хата была курная. Печ была без коміна. А ў столі была дзірка прарэзана над печай. Дым ішоў у хату. Ад гэтага столь была чорная, як пакрашана чорнай краскай. Патом, канечна, зрабілі і комін. А печ была не з кірпіча, а глінабітная. На ёй маглі ўмесціцца чалавек дзесяць. Помню свайго дзядулю, Фаму Кавалёнка. У вёсцы яго звалі Тумаш. Гэта быў адзін граматны чалавек у дзярэўні. Усе да яго прыходзілі, калі нада было якую бумагу напісаць, якое прашэніе.
У дзядулі было многа кніг. Можа пяцьдзесят. Помню была “Капітанская дочка”. Но ў вайну іх усе забралі бандзіты.
Бацька мой, Іван Фаміч, тожа радзіўся ў гэтай хаце. У гражданскую вайну ён ваяваў на Украіне, з махноўцамі. Пасля бацька работаў на зямлі. Сям’я мела каня, карову. Бацька расказваў, як пры Польшчы нельзя было садзіць табака. А ён быў заядлы курыльшчык. І вот за тое, што была пасажана градка табакі, нада было заплаціць штраф 600 злотых. А карова стоіла 70. Ці замест гэтага давалі 1 месяц турмы. І вот бацьку забралі на месяц у мястэчка Н. Пагост.
Я быў самы старэйшы ў сям’і. Пасля радзілася ў мамы дзевачка. І вот мама, якая работала з утра да вечара, замарыўшыся, карміла грудзёй рабёнка і задрамала. Дзевачка задахнулася. После, як радзіўся брат, бацька ўсё врэмя сядзеў каля мамы, пакуль яна карміла брата.
У школу мне нада было ісці ў 1939 гаду. Но пачалася вайна і ў школу я пашоў пры немцах. Закончыў два класы. После вайны нада было ў трэці клас. А ўзялі ў другі апяць. Усе школьнікі з-за вайны былі пераросткі, палучылася, што я ўспеў толька два класы закончыць. Вучылі арыфмеціку, пісьмо, пісалі дзіктоўкі, чыталі.
Помню, як ва врэмя вайны ў 1944 гаду прыйшлі парцізаны з Бранскіх лясоў. У нас на кварціры жыў камісар з жонкай. Помню памагаў ім тым, што чысціў патроны, патаму што парцізаны прабіраліся цераз балоты, былі мокрыя, гразныя. І вот я анучкай пераціраў гэтыя патроны.
Пасля вайны хадзіў у Ваўчкі ў начальную школу вечарамі на курсы. Пасля гэтага палучыў спраўку, што закончыў чатыры класы.
У 1950 гаду пайшоў на работу ў калхоз. Усю жызнь да пенсіі адработаў у калхозе.”
